Niezłomny strażnik nad Douro
Trwałość w kipieli: jak latarnia morska na portugalskim wybrzeżu Atlantyku radzi sobie z falami, wiatrem i pogodą.
Latarnia Farol de Felgueiras
W XV i XVI wieku Portugalia była jedną z wiodących nacji żeglarskich, znaną z poszerzających horyzonty wypraw oraz wytyczania nowych dróg morskich. Wiele wybitnych osobowości musiało radzić sobie z – często groźnymi dla życia – przeciwnościami na morzu: Vasco da Gama odkrył drogę morską do Indii. Bartolomeu Dias okrążył jako pierwszy Przylądek Dobrej Nadziei. Pedro Álvares Cabral uznawany jest za oficjalnego odkrywcę Brazylii. Bez innowacji technicznych nie dałoby się wówczas przesuwać granic znanego świata. Nowe typy statków, dokładniejsze mapy morskie oraz środki pomocy, jak kwadrant i kątomierz, prowadziły odważnych odkrywców w coraz to odleglejsze okolice siedmiu mórz świata.
Aby unikać rozbijania się statków i błądzenia, już od czasów antycznych na wybrzeżu zapalano płomienie ostrzegawcze. Wraz z dużymi postępami w technice budowy i oświetlenia, w XVIII wieku powstały pierwsze latarnie morskie, jakie znamy dzisiaj. Stałe punkty widoczne z daleka ułatwiają załogom statków nawigację, a jednocześnie ostrzegają o niebezpiecznych odcinkach wybrzeża. Zalicza się do nich również Farol de Felgueiras, czuwająca nad wejściem z Atlantyku w kierunku Porto.
Kawałek morskiej historii
Przy ujściu portugalskiej rzeki Douro, gdzie spotyka się ona z Atlantykiem, króluje grobla Farol de Felgueiras. To wejście morskie przez długi czas stwarzało problemy ze powodu naturalnego nanoszenia piasku i niebezpiecznego toru wodnego. Oba te czynniki ciągle powodowały rozbijanie się statków. Wraz z intensywniejszym ruchem morskim i coraz większym znaczeniem portu w Porto, w XIX wieku konieczne okazało się zwiększenie bezpieczeństwa i trwałości wejścia do portu. Budowa grobli w latach 1790-1857 umożliwiła ustabilizowanie toru wodnego.
Latarnia Farol de Felgueiras została wybudowana w 1886 roku. Jak na latarnię morską jest stosunkowo mała, ponieważ jej wysokość to tylko dziesięć metrów. Również sześciokątny kształt, wykonany z odpornego granitu, jest raczej niezauważalny. Spektakularne jest natomiast jej umiejscowienie – końcu grobli Felgueiras przy ujściu do Atlantyku. Mur nabrzeża ma łukowaty kształt, przez co woda spiętrzają się na jego powierzchni. Nawet przy niewielkich falach niesamowicie pieni się i dudni wokół tego ikonicznego pomnika w Porto.
Pod dyktando pływów
Farol de Felgueiras stoi na grobli na prawym brzegu Douro. Masywne usypisko, sięgające daleko w morze, jest ustabilizowane mocnym kamiennym murem. Grobla pełni w ten sposób rolę falochronu, zabezpieczając wejście do Douro. Całkowicie na końcu znajduje się latarnia, narażona tam na szczególnie niekorzystne warunki. Czasami fale rozbijające się o Farol de Felgueiras są dwa razy wyższe niż ona! Powoduje to niezwykłe wymagania co do konstrukcji i materiału.
Odporność na korozję z powodu słonej wody, wytrzymałość na siłę fal, stabilność również przy silnych wiatrach: ze względu na odsłonięte położenie w wymagającym otoczeniu Farol de Felgueiras musiała od czasu wybudowania znosić ogromne obciążenia. Aby sprostać takim wymaganiom, konieczne były innowacyjne odpowiedzi postępowych myślicieli. Inżynierowie budowlani zaprojektowali konstrukcję, która ma niewielką powierzchnię naporu. Jako materiał wybrano granit, który ze względu na swój solidny charakter ma długą wytrzymałość. Powłoki antykorozyjne wydłużają żywotność części z żelaza lub stali, na przykład poręczy, drzwi lub dachu. Ze względu na taką sztukę inżynierską latarnia morska nawet około 140 lat później opiera się siłom natury.
Symbol, który trwa
Dzięki regularnym modernizacjom Farol de Felgueiras szła z duchem czasu i była w stanie cały czas niezawodnie służyć: w roku 1955 została wyposażona w soczewkę Fresnela drugiego rzędu, która co pięć sekund emituje błysk czerwonego światła na odległość dziewięciu mil morskich. W roku 1979 nastąpiła automatyzacja i zdalne sterowanie z położonej tylko kilka kilometrów na północ latarni morskiej Leça. W 2009 roku nadszedł koniec: nie licząc syreny przeciwmgielnej, Farol de Felgueiras przestała być użytkowana.
13 grudnia 2021 osoby odpowiedzialne postanowiły jednak przywrócić latarnię morską ponownie do służby ze względu na jej historyczne znaczenie. Od tej pory kieruje ona ponownie żeglarzy z całego świata bezpiecznie przez wejście do Douro. W ten sposób Farol de Felgueiras symbolizuje wysokie standardy budowniczych, mających na celu opieranie się potężnej sile wody i chronienie innych przed wypadkami – doskonała, niezawodna i niezależna.
mastering horizons
Zanurzenie i podziw
Nie jesteśmy jedynymi, którzy doskonale radzą sobie z okiełznaniem siły wody. Również wielu innych ludzi staje codziennie przed tym ekscytującym wyzwaniem. W naszej rubryce mastering horizons otworzysz nowe perspektywy na jeden z najbardziej cennych elementów na Ziemi!
